aspolitik

Ev­ve­lâ dü­şün­ce­nin bi­li­nen­den ha­re­ket ede­rek bi­lin­me­ye­ne var­ma sü­re­ci ol­du­ğu­nu göz önün­de bu­lun­dur­mak ge­re­ki­yor.

Bu ge­nel ka­bul­den ha­re­ket­le bir ka­inat gö­rü­şü oluş­tur­mak için, se­vi­ye­si ne olur­sa ol­sun el­de­ki mev­cut ve­ri­ler­den yo­la çık­mak ge­rek­li­li­ği or­ta­da.

Bu kâ­inat gö­rü­şü­nün adı­na Koz­mo­lo­ji-Kevniyyat di­yo­ruz.

Kâ­i­nat gö­rü­şü­nün ge­rek­li­li­ği ha­ya­tı top­ye­kün ola­rak izah ede­bil­mek için şart. İn­sa­nın tek ba­şı­na ken­di­sin­den baş­la­ya­rak, için­de ya­şa­dı­ğı sos­yal çev­re­yi, bu çev­re­nin do­ğur­du­ğu ik­ti­sa­dî, si­ya­sî, kül­tü­rel, ilmî tüm olay­la­rı bir bü­tün ha­lin­de ve çe­liş­mez bir bi­çim­de izah ede­bil­me­si lâ­zım­dır. Ak­si du­rum­da bir­bi­ri­ne bağ­lı ol­ma­yan gö­rüş ve dü­şün­ce­ler­den ha­re­ket­le or­ta­ya ko­nu­la­cak fer­dî ve top­lum­sal öne­ri­ler­le doğ­ru­ya var­dı­rı­cı, özel­lik­le müs­lü­man­la­rın di­nin ön­gör­dü­ğü ku­ral­la­rı ke­sik­siz ola­rak ha­ya­ta ak­ta­ra­bil­me­si için ge­rek­li alt ya­pı ku­rul­ma­mış de­mek­tir. Dav­ra­nış­la­rı­mı­zın bu koz­mo­lo­ji için­de yer al­ma­sı ge­re­ki­yor.

Koz­mo­lo­ji ide­olo­ji de­ğil­dir. Koz­mo­lo­ji ile ide­olo­ji­yi bir­bi­rin­den ayı­ran en önem­li özel­lik şu: Koz­mo­lo­ji «ney­se o» ha­li­nin ne ol­du­ğu­nu or­ta­ya ko­yar­ken ide­olo­ji mev­hu­me­ler­den yo­la çı­kı­la­rak el­de edi­len sağ­lık­sız ak­li is­tid­lal­le­re yas­la­nı­la­rak «ol­ma­sı ge­re­ken/is­te­nen» hak­kın­da da­yat­ma­cı bir dün­ya gö­rü­şü­nü sis­tem ha­li­ne ge­tir­mek­tir.

Bu ko­nu­da ya­pı­la­cak ilk iş ge­le­nek­sel bir çiz­gi üze­rin­den ge­ri­ye doğ­ru gi­de­rek is­lâm dü­şün­ce ha­ya­tı için­de, geç­miş is­lâm dü­şü­nür­le­ri­nin ge­liş­tir­di­ği an­la­yış­la­ra bu­gü­nün an­la­yış bi­çi­mi­ni ön­ce bağ­la­ya­rak, son­ra da bu gün­kü­nü geç­mi­şin doğ­ru hat üze­rin­de­ki an­la­yı­şı­nın bir uzan­tı­sı ola­rak ye­ni bir an­la­yış ha­lin­de or­ta­ya koy­mak­tır. Ge­le­nek­ten ko­puk bir an­la­yı­şın ye­ni bir şey ka­zan­dı­ra­ca­ğı­nı san­mı­yo­rum. Her şe­yi sil­baş­tan yap­mak an­lam­sız bir iş. So­nuç­ta sağ­lık­lı bir yön­tem­le va­rı­la­cak so­nuç ay­nı ola­ca­ğı­na gö­re lü­zum­suz ve ba­şı­boş ara­yış­la­ra gir­mek so­run­la­ra bu­lu­na­cak çö­zü­mün sü­re­si­ni uzat­mak­tan öte­ye git­mez.